Własne ujęcie wody – jaką studnię wybrać?

Podczas budowy domu inwestor musi podjąć szereg decyzji, dotyczących nie tylko typu ogrzewania, wystroju wnętrz czy aranżacji ogrodu, ale również sposobu czerpania wody. Jeśli na działce istnieje możliwość podłączenia się do zewnętrznej sieci wodociągowej, to wówczas sytuacja jest bardzo prosta – wystarczy zaprojektować przyłącze wody oraz instalację, która będzie spełniała oczekiwania domowników. Jeśli jednak w danej miejscowości lub na konkretnym obszarze nie ma sieci wodociągowej, to należy zatroszczyć się o własne ujęcie wody w postaci studni. Taka sytuacja rodzi z kolei dylemat – jaką studnię wybrać – kopaną czy może wierconą? Wszystko to zależy od oczekiwań i możliwości finansowych inwestora.

Mimo tego, iż zarówno studnia głębinowa, jak i studnia płytka (kopana) ma za zadanie zaopatrywać gospodarstwo domowe w wodę, to decyzja dotycząca tego, który wariant wybrać, wcale nie jest taka prosta. Wiele osób jest przekonanych, że studnia głębinowa to lepsze rozwiązanie, ponieważ woda czerpana z dużej głębokości jest lepsza jakościowo i czystsza. Inni z kolei przekonują, że płytka studnia kopana to mniejsze koszty budowy oraz krótki czas jej uruchomienia. Obie te racje są prawdziwe, choć przy wyborze odpowiedniego sposobu czerpania wody do gospodarstwa domowego powinno się poznać wszystkie wady i zalety poszczególnych rozwiązań, a następnie skonfrontować je z własnymi oczekiwaniami – finansowymi, czasowymi, a także dotyczącymi jakości pobieranej wody.

studnia
Fot. Jaką studnię wybrać, by spełniła oczekiwania domowników?

Studnia kopana – u kogo się sprawdza?

Płytka studnia kopana (sięgająca mniej więcej 15 – 20 metrów w głąb gruntu) to najtańsze rozwiązanie, dostępne dla niemal każdego inwestora. Może ona stanowić własne ujęcie wody, choć sprawdza się tak naprawdę w przypadku dwóch sytuacji.

  • Przede wszystkim płytka studnia kopana jest idealna dla osób, które mają możliwość podłączenia się do zewnętrznej sieci wodociągowej, ale chcą posiadać własne ujęcie wody traktowane jako zabezpieczenie w przypadku przerwania dostaw wody. Takie ujęcie może być również traktowane jak wydajna studnia do podlewania – zwłaszcza, jeśli inwestor dysponuje dużymi obszarami zielonymi (ogród warzywny, obszerny trawnik). W takim przypadku nie trzeba już montować żadnych filtrów do uzdatniania wody.
  • Kopanie studni jest też idealnym rozwiązaniem dla osób, które budują mały dom lub stawiają niewielki budynek na działce, na której nie przebywają przez cały rok, a jedynie na przykład w okresie letnim. Jest to świetna opcja, ponieważ wykopanie płytkiej studni jest dużo tańsze niż wywiercenie otworu głębinowego, a także trwa dużo krócej. Prawdą jest, że źródło wody umiejscowione płytko pod ziemią nie jest najlepszej jakości, jednak łatwo można dostosować parametry wody do picia za pomocą podstawowego zestawu filtrów lub filtra odwróconej osmozy.

Jak powstaje własne ujęcie wody w postaci studni kopanej? Jest tańsze od studni głębinowej przede wszystkim z tego względu, że do jego stworzenia nie potrzeba specjalistycznego sprzętu. Studnię można kopać nawet ręcznie lub – jeśli ktoś woli – wynająć małą koparkę przystosowaną do drobnych prac w obrębie niewielkich nieruchomości. Do wykopanego otworu wpuszcza się najczęściej betonowe kręgi o średnicy dopasowanej do średnicy otworu. Układane są one jeden na drugim, a ostatnie z nich wystają nad powierzchnię ziemi. W przypadku studni kopanej ważne jest to, aby była ona przez cały czas szczelnie zamknięta (oczywiście oprócz momentów, podczas których pobierana jest z niej właśnie woda. Jeszcze jedną zaletą tego rozwiązania (oprócz niskich kosztów i prostoty wykonania) jest fakt, że studnię kopaną można estetycznie obudować i sprawić, by stanowiła ciekawe uzupełnienie aranżacji ogrodu.

studnia do ogrodu
Fot. Mała studnia do polewania ogrodu to świetne rozwiązanie na działkę.

Studnia głębinowa – czym się charakteryzuje?

Alternatywą dla studni kopanej jest studnia głębinowa (nazywana również rurową lub wierconą). W odróżnieniu od kopanej, pobiera się w tym przypadku wodę z głębszych warstw wodonośnych, co ma swoje wady i zalety. Z jednej strony, woda ta nie jest zanieczyszczona substancjami przenikającymi bezpośrednio z powierzchni gleby, a z drugiej – istnieje wysokie prawdopodobieństwo podwyższonego stężenia manganu i żelaza, co generuje konieczność wyposażenia instalacji w odpowiedni filtr do uzdatniania wody.

Studnia głębinowa sprawdza się przede wszystkim w dużych gospodarstwach domowych – z kilkoma lub kilkunastoma mieszkańcami. Jest ona bardziej wydajna niż studnia kopana – można mieć pewność, że nie zabraknie w niej wody. Niestety, studnia wiercona jest droższa w wykonaniu i nie można zainstalować jej na własną rękę – koniecznym jest wynajęcie firmy, która zajmuje się wierceniem studni. Jak buduje się studnię głębinową? Po wykonaniu odwiertu prowadzącego aż do warstwy wodonośnej, spuszcza się w nim rurę filtrującą oraz rurę osłonową. Woda prowadzona jest ze studni do instalacji za pomocą odpowiednio dobranej pompy – ssącej lub głębinowej. Dla niektórych zaletą takiej studni może być fakt, że jest ona praktycznie niewidoczna z poziomu gruntu – nie zaburza więc estetyki podwórka czy ogrodu.

Po wywierceniu lub wykopaniu studni, każdorazowo powinno się pobrać próbkę wody do badania i przekazać ją do stacji sanitarno-epidemiologicznej lub do firmy, która w danym gospodarstwie domowym realizuje prace związane z instalacją wodno-kanalizacyjną. Na podstawie wyników badań trzeba dobrać odpowiednie filtry, które zniwelują w wodzie obecność niepożądanych substancji, takich jak mangan, żelazo, azotyny i inne związki, zagrażające zdrowiu ludzkiemu oraz kondycji instalacji (wodnej i ciepłowniczej).

woda
Fot. Studnia głębinowa to najlepszy wybór dla typowego gospodarstwa domowego.

Filtr do uzdatniania wody – konieczność przy własnym ujęciu

Przy budowie własnego ujęcia wody niezwykle ważnym elementem jest dobranie odpowiednich filtrów do uzdatniania wody. Tylko dzięki nim domownicy mogą mieć pewność, że woda jest zdatna do użytku (zarówno do picia, gotowania, sprzątania, mycia, jak i do zasilania instalacji). Problem ten nie dotyczy osób, które pobierają wodę z wodociągów – w tym przypadku to zewnętrzna firma dba o jakość cieczy dostającej się do gospodarstw domowych. Niestety – właściciele studni głębinowych czy kopanych zobowiązani są do sprawdzenia parametrów fizykochemicznych wody i do instalacji właściwych urządzeń filtrujących.

Jakie związki najczęściej występują w wodzie z własnego ujęcia i które z nich należy niwelować? Najpopularniejsze z nich to żelazo i mangan – odpowiadają za korodowanie instalacji (zarówno od wewnątrz, w rurach, jak i na zewnątrz – na armaturze). To właśnie przez te dwa związki woda przybiera metaliczny posmak, a żółte i brunatne zacieki tworzą się nie tylko na kafelkach i porcelanie, ale również na praniu. Nadmiar manganu i żelaza nie jest ponadto obojętny dla zdrowia – przyczynia się do powstawania próchnicy i może podrażniać żołądek. Jeśli po badaniach wody okazuje się, że próbka zawiera zwiększoną ilość manganu i żelaza, to w planowanej instalacji należy uwzględnić podstawowe filtry do odmanganiania i odżelaziania wody lub filtr odwróconej osmozy, który w tej sytuacji również zdaje egzamin. Odwrócona osmoza przydaje się również wtedy, gdy badania wykazują zbyt wysoką zawartość wapnia i magnezu, wpływającego na twardość wody oraz wtedy, gdy inwestor szczególnie obawia się rozwoju bakterii w instalacji.